HPV INFEKCIJA
KOJI JE MEDICINSKI ZNAČAJ HPV ?
Infekcija HP virusom je najčešća seksualno prenosiva bolest. HPV je veoma raširen medju ljudima. Većina ljudi (u U.S. 80%) se tokom života inficira ovim virusom. Koliki je medicinski značaj HPV infekcije ilustruju činjenice da je svake godine u U.S. 15 miliona novoinficiranih, 350 hiljada je oboljelih od polnih bradavica, a preko 30 hiljada žena i muškaraca oboli od karcinoma koji se povezue s HPV od toga su 12.000 novooboljelih od karcinoma grlića materice godišnje. U Crnoj Gori se godišnje registruje preko 120 slučajeve karcinoma grlića materice.
Većina inficiranih svojim imunitetom savlada HPV infekciju i ne znajući da su bili inficirani i nikada ne razvije bilo kakve znake bolesti. Obično imunitet savlada virus u toku jedne do dvije godine. Kod manjeg broja inficiranih će se razviti hronična infekcija i to može dovesti do bolesti. Bolesti će se pojaviti na koži ili sluznicama u zavisnosti od tipa virusa kojim je inficirana žena ili muškarac: obične bradavice, polne bradavice (kondilomi), ali i odredjene vrste raka. HPV se obično povezuje s rakom grlića materice, ali je dokazana njegova veza i sa redjim oblicima karcinoma: rakom vulve i vagine, rakom ždrela, rakom penisa, rakom anusa, a utvrdjuje se njegova povezanost s drugim oblicima karcinoma (dojka, prostata).
Veoma je značajno da od infekcije humanim papilom virusom do razvoja karcinoma obično prolazi više godina, nekad i decenija. Na toj činjenici se zasnivaju preventivni pregledi koji imaju za cilj da se bolest uoči u što ranijem stadijumu razvoja kada je liječenje sasvim uspješno. Stoga je odgovornost prema sopstvenom zdravlju iskazana kroz redovne godišnje preglede najefektniji način u borbi protiv karcinoma, naročito karcinoma grlića materice. Otkrivajne premalignih promjena na grliću materice izazvanih HP virusom se postiže utvrdjivanjem postojanja HPV infekcije pomoću PCR testa, PAPA testom, kolposkopijom i biopsijom.
KOJI SU TIPOVI HPV
Postoji preko 150 tipova HPV i označeni su brojevima. Neki od njih izazivaju benigne promjene i zovu se niskorizični, a neki se povezuju s malignim promjenama i zovu se visokorizični HPV tipovi. HPV su tkivno specifični – pojedini tipovi virusa obično inficiraju odredjene dijelove kože ili sluznica. Bradavice na koži izazivaju tipovi 1, 2 i 4.
Papilome kože izazivaju tipovi 3 i 10. 40 tipova HPV izazivanju genitalne lezije: tipovi 6 i 11 izazivaju polne bradavice (kondilome), tipovi 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, i 68 izazivju premaligne i maligne promjene na grliću materice, ali i na nekim drugim organima žene i muškarca.
Najonkogeniji su tipovi 16 i 18. Tip 16 se povezuje sa 60 % slučajeva, a tip 18 sa oko 10% slučajeva karcinoma grlića materice. Hronićno prisustvo visokorizičnih HPV tipova 16 i 18 povećava šansu prekancerskih promjena 50 puta. HPV tipovi koji izazivaju bradavice ne izazivaju karcinom.
RIZIČNE GRUPE ZA HPV INFEKCIJU
HVP je visoko kontagiozan – lako se prenosi. Infekcija se može prenijeti preko kože, preko usta ili polnim odnosom. HPV se prenosi vaginalnim, oralnim i analnim seksualnim odnosom. Obično je prenosioc virusa bez ikakvih simptoma i znakova bolesti.
Vjerovatnoća prenosa infekciju nakon samo jednog seksualnog odnosa sa inficiranim partnerom je 60 %. Virus se može prenijeti i genitalnim kontaktom bez seksa, ali je to rijetko. Osim što se virus može prenijeti se jedne osobe na drugu i sama osoba može prenijeti virus sa jednog mjesta na sebi na drugo mjesto na sebi (npr češanjem, povredom i sl).
Američko društvo za rak tvrdi: HPV se ne može prenijeti preko sjedišta u toaletu, rukovanjem ili grljenjem, boravkom u bazenu ili sauni, preko hrane ili posudja i nečistoćom.
Virus možete imati i ako godinama niste seksualno aktivni i ako nemate nikakve simptome.
KAKO SE UZIMA BRIS NA HPV
Do danas ne postoji odobren test za uzorkovanje HPV kod muškarca.
KOLIKO VREMENA PRODJE OD INFEKCIJE DO POJAVE BOLESTI (koliki je inkubacioni period)
DA LI ME PARTNER/KA VARA AKO SAM DOBILA/O HPV INFEKCIJU
KAKO HPV INFEKCIJA IZAZIVA RAK GRLIĆA MATERICE
KOJI SU, UZ HPV, KOFAKTORI KOJI SE POVEZUJU SA RAKOM GRLIĆA MATERICE
DA LI SE HPV INFEKCIJA MOŽE SPRIJEČITI ?
Otvoren razgovor sa novim partnerom o polno prenosivim bolestima započnite svojim trenutnim stanjem polnog zdravlja i iskreno saopštite sopstveno polno zdravlje u prošlosti. To zahtijevajte i od partnera prije stupanja u seksualne odnose. Autor teksta smatra da u nepouzdanim okolnostima mladi ljudi prije stupanja u seksualne odnose treba sebe da provjere medicinskim ispitivanjem: zašto bi ste rizikovali da nekoga dovedete u opasnost da dobije infekciju, ima problema sa ostvarivanjem trudnoće ili čak da dobije karcinom?!
Korišćenje prezervativa znatno će smanjiti, ali neće eliminisati mogućnost prenošenja HPV infekcije.
Izbegnite seksualni odnos sa novim partnerom koji ima polne bradavice.
Nemojte s nekim dijeliti intimni veš i peškire.
Konsultujte se sa ginekologom o mogućnosti vakcinacije.
DA LI SE HPV INFEKCIJA MOŽE IZLIJEČITI ?
Odstranjivanjem bradavica, kondiloma ili premalignih lezija na grliću materice ne znači da ste odstranili i HPV.
HPV I TRUDNOĆA, POROĐAJ I DOJENJE
Genitalne bradavice (kondilomi) se tokom trudnoće povećavaju i po broju i po veličini. Ponekad rast može zahvatiti cjelinu spoljih genitalija, rašitiri se po medjici (perineumu), ispuniti veliki dio vagine. Takav je razvoj rijedak, ali može otežati, rijetko i onemogućiti prirodni porodjaj. Zato u trudnoći treba odstraniti kondilome u početku njihove pojave i razvoja.
Porodjaj, generalno, treba voditi vaginalno. Carski rez nije indikovan u slučaju HPV infekcije, ali se radi kod raširene kondilomatoze koja onemogućava prirodni porodjaj.
Rijetko tokom porodjaja može doći do prenosa HPV infekcije s majke na plod, a još rjedje se kod djeteta može, obično u dobi od 1 do dvije godine razviti laringealna papilomatoza koja se manifestuje promuklošću ili stridoroznim (hrapavim) plačem.
Majka s HPV infekcijom može dojiti.
Nakon isteka perioda puerperijuma preporučuje se ginekološka kontrola radi uvida u stanje grlića materice.